Krzyż Rybacki im. Tadeusza Wendy to jedna z mniej znanych i rzadko odwiedzanych atrakcji Gdyni. Jednocześnie stanowi ważne świadectwo wydarzeń przypominających o początkach miasta. Jego historia jest burzliwa, ale w ostatnich latach przywrócono mu dawny blask i przestał popadać w ruinę. Mimo że sam krzyż pozostał na swoim miejscu, to zmieniło się jego otoczenie, co udokumentowaliśmy na zdjęciach.
Początki Krzyża Rybackiego
Historia krzyża sięga 29 maja 1921 roku, kiedy to rozpoczęto budowę drewnianego mola, a wraz z nim – portu w Gdyni. Bez tego wydarzenia miasto nie wyglądałoby dziś tak, jak je znamy. Uroczystość ta miała oficjalny charakter i zgromadziła licznych gości zarówno z Gdyni, jak i Warszawy. Właśnie wtedy poświęcono drewniany krzyż, który początkowo stanął nad brzegiem morza.
Fotografia czarno-biała na karcie pocztówkowej autorstwa Romana Morawskiego wykonana podczas uroczystości poświęcenia Tymczasowego Portu Wojennego i Schroniska dla Rybaków dnia 29 kwietnia 1923 roku. źródło: Archiwum cyfrowe Muzeum Miasta Gdyni
Jednak z czasem jego lokalizacja zaczęła przeszkadzać w pracach portowych. W 1932 roku, na polecenie Tadeusza Wendy, został przeniesiony naprzeciwko Biura Naczelnika Budowy Portu. Decyzja ta nie była przypadkowa – to właśnie w tym budynku mieszkał i pracował jeden z najważniejszych postaci w historii Gdyni, czyli sam Tadeusz Wenda. Fakt, że Wenda chciał widzieć krzyż ze swoich okien, podkreśla jego znaczenie w historii miasta.
Zniszczenie krzyża i jego odbudowa
Niestety, podobnie jak wiele innych symboli polskiej dumy, krzyż został zniszczony przez Niemców podczas II wojny światowej. Na szczęście tuż po jej zakończeniu, z inicjatywy miejskich rybaków, w tym samym miejscu stanął nowy krzyż.
Przez kolejne lata jego stan stopniowo się pogarszał, aż do 17 maja 1996 roku, kiedy odbyło się poświęcenie odrestaurowanego krzyża. Renowacja była możliwa dzięki zaangażowaniu Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. Dodatkowo, 7 marca 2006 roku, krzyż wpisano do rejestru zabytków ruchomych województwa pomorskiego.
Najnowsza historia Krzyża Rybackiego
Pomimo powyższych działań, można mieć wątpliwości, czy znaczenie Krzyża Rybackiego zostało należycie wyeksponowane. Jego lokalizacja, choć historyczna, budziła wątpliwości – przez lata otaczały go krzaki, a w pobliżu znajdował się parking, co nie sprzyjało budowaniu odpowiedniej atmosfery dla tak ważnego zabytku.
Na szczęście w ostatnich latach teren wokół krzyża przeszedł gruntowną metamorfozę. W jego otoczeniu powstało nowoczesne osiedle mieszkaniowe i biurowce, wybudowane przez Vastint Poland. Deweloper nie tylko zachował historyczne miejsce krzyża, ale także nadał mu odpowiednią oprawę, m.in. poprzez oświetlenie.
Dziś trudno nie zauważyć, że krzyż stał się integralną częścią atrakcyjnej przestrzeni miejskiej. Tereny pomiędzy nowymi budynkami zachęcają do spacerów zarówno mieszkańców, jak i turystów, co sprawia, że w końcu przywrócono należne miejsce Krzyżowi Rybackiemu im. Tadeusza Wendy.
Dla tych, którzy chcieliby zobaczyć go już teraz, poniżej prezentujemy krótki fotoreportaż dokumentujący jego najbliższe otoczenie. Jednak przede wszystkich zachęcamy do odwiedzenia tego miejsca podczas spacerów.
Twórca całego zamieszania.
Motto życiowe: Człowiek bez marzeń jest martwy za życia.